Ξεκινώντας την προσέγγιση του φαινομένου της ενδοσχολικής βίας, ας προσπαθήσουμε να δούμε πρώτα τι είναι, πως ορίζεται, τι περιλαμβάνει η έννοια αυτή:
Δεδομένου ότι είναι μια σχετικά καινούργια έννοια, που μας απασχολεί όλο και περισσότερο, όλο και πιο συχνά, καλό θα ήταν να μπορούμε να την ορίσουμε με μια σχετική σαφήνεια. Είναι όμως κάτι τέτοιο δυνατό; Φοβάμαι ότι σαν κοινωνία, συνήθως με μια τάση υπερβολής, τείνουμε να ορίσουμε ως bulling και το παραμικρό επεισόδιο μέσα σε κάθε σχολείο…
Έτσι όμως τα πράγματα μπερδεύονται περισσότερο!
Ας κρατήσουμε τρεις λέξεις κατά νου: εσκεμμένη, απρόκλητη, επαναλαμβανόμενη.
Τα επίθετα αυτά περιγράφουν ένα ικανοποιητικό πλαίσιο για μια τέτοια πράξη.
Δεν αρκεί να γίνει κάτι μια φορά (όλα τα παιδιά τσακώνονται, δεν πειράζει), δεν αρκεί όταν υπάρχει κάποιος λόγος (όλα τα παιδιά μαλώνουν, διαφωνούν, δεν πειράζει), δεν αρκεί όταν κάτι γίνει κατά λάθος (όλα τα παιδιά κάνουν λάθη, δεν πειράζει). Είναι όμως ανησυχητικό όταν μια πράξη, μια συμπεριφορά εκδηλώνεται συστηματικά, εσκεμμένα και επαναλαμβανόμενα, δηλαδή με σχέδιο και στόχο και ένα σκοπό! Αυτό είναι βίαιο….
Προσπαθώντας να αιτιολογήσουμε το φαινόμενο της ενδοσχολικής βίας, νομίζω μας είναι απαραίτητο να σταθούμε στα σημεία των καιρών. Βία παντού! Βία στην τηλεόραση, βία στα παιχνίδια, βία στην κοινωνία (πολιτική, οικονομική, ρατσιστική κ.α.), βία ανάμεσα στα κράτη και τους λαούς… Μην απορούμε με τα παιδιά, τα παιδιά αντιγράφουν τους μεγάλους, τα παιδιά αναπαράγουν αυτό που βιώνουν γύρω τους και γύρω τους συχνά αντί για ειρήνη και ευτυχία αντιμετωπίζουν βία και δυστυχία. Δυστυχώς… Βία ανταγωνισμός, έλλειψη δικαιοσύνης, γενικότερα αυτό που θα λέγαμε αντικοινωνικές συμπεριφορές: ας μην απορούμε με τα παιδιά.
Κατά συνέπεια, αν υπάρχει κάτι που μπορούμε να κάνουμε για να τα βοηθήσουμε είναι να διαφοροποιηθούμε εμείς ως ενήλικες. Να αλλάξουμε πρώτα εμείς, πρώτα σε ενδοοικογενειακό και έπειτα σε ενδοσχολικό επίπεδο τις συμπεριφορές και τις συνήθειές μας, τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε πρόσωπα και καταστάσεις. Να μάθουμε να συζητάμε αντί να καβγαδίζουμε, να συνεργαζόμαστε και όχι να ανταγωνιζόμαστε, να βοηθάμε και να στεκόμαστε αλληλέγγυα στους συνανθρώπους μας, να προσφέρουμε αντί να προσπερνάμε… Φανταστείτε μια οικογένεια, ένα σχολείο, μια γειτονιά, μια κοινότητα με τέτοια (ως επί των πλείστων) χαρακτηριστικά… Σας έρχονται στο νου φωνές και φασαρίες ή χαμόγελα και ωραίες στιγμές;
*Ο Γιάννης Ξηντάρας είναι:
Ψυχολόγος – Οικογενειακός Σύμβουλος
