Η Ροζίνα κι η Μαρία είναι δασκάλες πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, δεν γνωρίζονται μεταξύ τους, όμως ήρθαν κοντά λόγω της συμμετοχής τους στην τηλε-συζήτηση της ιστοσελίδας μας με θέμα «Πανδημία: Ανισότητες με συνέπειες στα παιδιά» όπου η πρώτη ήταν ομιλήτρια κι η δεύτερη συμμετείχε με ερωτήσεις που έθεσε.
Η Ροζίνα Βαρουτέλη είναι δασκάλα δημόσιας εκπαίδευσης, διευθύντρια του 3ου δημοτικού σχολείου Αρτέμιδας. Η Μαρία Δημητρίου είναι δασκάλα ιδιωτικής εκπαίδευσης και υπηρετεί στο Κολλέγιο Αθηνών. Και οι δύο ωστόσο είχαν ως μέντορες της διδασκαλικής τους πορείας δύο υπέροχους δασκάλους της παλιάς εποχής, τότε που οι αξίες και τα ιδανικά βρίσκονταν σε υψηλότερα επίπεδα σε κάθε έκφανση ζωής.
Και οι δύο γαλουχήθηκαν με αξίες και ιδανικά που μεταλαμπαδεύτηκαν σ’ αυτές απ’ τον εξαίρετο δάσκαλο Παναγιώτη Βαρουτέλλη στην κόρη του Ροζίνα κι απ’ τον Κύπριο δάσκαλο με σπουδές και στην Αγγλία Μιχάλη Ευσταθίου στην εγγονή του Μαρία Δημητρίου.
Ένεκα τούτων οι ερωτήσεις που τέθηκαν απ’ την Μαρία, όσο κι οι απαντήσεις που δίνονται απ’ την Ροζίνα έχουν κάτι βαθύτερα αληθινό τόσο για τις ίδιες, όσο και για το κοινό που απευθύνονται…
Μαρία Δημητρίου τοποθέτηση με 1η ερώτηση
Σήμερα, σε μία πραγματικότητα που συνεχώς αλλάζει, ο ρόλος του δασκάλου είναι ιδιαίτερα σημαντικός. «Ο δάσκαλος», όπως αναφέρει στα συγγράμματά του, ο σπουδαίος δάσκαλος Ευάγγελος Παπανούτσος, «δεν είναι αυτός που μόνο μαθαίνει στα παιδιά μας τα σχολικά γράμματα, μουσική, καλούς τρόπους… Δάσκαλος είναι αυτός που παραμένοντας ενήλικος μπορεί να γίνεται παιδί, για να μπορέσει να έχει πρόσβαση στα αισθήματα, στις σκέψεις, στις επιθυμίες του νέου ανθρώπου που θα διαπαιδαγωγήσει, να τον καταλάβει, να χαίρεται, να διασκεδάζει μαζί του, να σκέπτεται τις σκέψεις του, να επιθυμεί τις επιθυμίες του, να πονάει τον πόνο του. Ο δάσκαλος είναι δημιουργός διότι η διδασκαλία ανήκει στην κατηγορία των πνευματικών έργων όπου το καλό αποτέλεσμα είναι προϊόν έμπνευσης και δημιουργικού οίστρου». Άλλωστε από την ετυμολογία της η λέξη δάσκαλος ορίζει το ρόλο του δασκάλου αφού προέρχεται από το αρχαίο ρήμα δάω που σημαίνει φωτίζω.
Πόσο όμως ισχύει αυτός ο ρόλος του δασκάλου στον καιρό της πανδημίας; Ποια εμπόδια δυσχέραιναν το έργο του και πώς μπορεί ο δάσκαλος να τα ξεπεράσει;
Ροζίνα Βαρουτέλλη απάντηση
Η covid-19 μπήκε βίαια στη ζωή μας και άλλαξε τον τρόπο που εργαζόμαστε, τον τρόπο που επικοινωνούμε, τον τρόπο που ζούμε. Ήταν φυσικό επόμενο να μεταβάλει και την εκπαίδευση. Η διά ζώσης διδασκαλία αντικαταστάθηκε από την εξ αποστάσεως διαδικασία μάθησης. Λύση ανάγκης για να μη χαθεί η σχολική χρονιά, αφού κανείς δεν αμφισβητεί ότι η διά ζώσης διδασκαλία είναι αναντικατάστατη.
Ο ρόλος του δασκάλου σημαντικός. Είναι καθήκον του να μεταλαμπαδεύει γνώση κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Αναρωτήθηκε άραγε κανείς, πόσο εύκολο είναι να διδάξεις πίσω από μια απρόσωπη οθόνη;
Μία από τις βασικότερες διαστάσεις του κλίματος της σχολικής τάξης είναι το κοινωνικό σύστημα. Σχέσεις και αλληλεπίδραση μεταξύ μαθητών και αλληλεπίδραση μεταξύ εκπαιδευτικών και μαθητών. Πώς μπορεί αυτό να επιτευχθεί όταν ο δάσκαλος δε βρίσκεται κοντά στα παιδιά με φυσική παρουσία, ενισχύοντας τα εσωτερικά κίνητρα τους για μάθηση;
Πώς να καλλιεργηθεί ευγενής άμιλλα μεταξύ των μαθητών, όταν δε βρίσκονται κοντά και πόσο μάλλον όταν δεν έχουν ούτε οπτική επαφή, μια και η προστασία προσωπικών δεδομένων επιβάλλει να κλείνουν και οι κάμερες;
Ο δάσκαλος, όχι μόνο καλείται να μάθει γρήγορα την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, αλλά και να την βελτιώσει όσο περισσότερο μπορεί, για να γίνει πιο ελκυστική στα παιδιά και κυρίως πιο αποτελεσματική στη μετάδοση γνώσης, αν και ο χρόνος της διδακτικής ώρας στην εξ αποστάσεως είναι μόνο τριάντα λεπτά.
Οι εκπαιδευτικοί και οι διευθύνσεις των σχολείων έχουν να αντιμετωπίσουν και περιπτώσεις παιδιών που λόγω της κοινωνικοοικονομικής τους κατάστασης δεν έχουν πρόσβαση στα διαδικτυκά μαθήματα.
Ο ευσυνείδητος εκπαιδευτικός θα προσπαθήσει να καλύψει τα κενά που έχουν δημιουργηθεί στους μαθητές όταν ξεκινήσει η διά ζώσης εκπαίδευση και να οδηγήσει τους μαθητές σε παρόμοιο γνωστικό επίπεδο.
Ο σημαντικότερος όμως ρόλος του δασκάλου σ’ αυτές τις πρωτόγνωρες συνθήκες που βιώνουμε είναι η προαγωγή της ψυχικής υγείας των παιδιών και η αντιμετώπιση αρνητικών φαινομένων, όπως η συνεχής ενασχόλησή τους με το διαδίκτυο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια.
Μαρία Δημητρίου ερώτηση
Σίγουρα, η νέα πανδημία, έφερε πολλές αρνητικές επιπτώσεις σε όλους μας, όπως και στα παιδιά. Πρέπει, όμως, να αναλογιστούμε και τις θετικές επιπτώσεις τις οποίες είχε. Ποιες ήταν αυτές και τι πρέπει να διδαχθούμε και να κρατήσουμε για το μέλλον;
Ροζίνα Βαρουτέλλη απάντηση
Η ανάγκη της κοινωνικής αποστασιοποίησης, λόγω covid-19, ανάγκασε την πολιτεία να αναπτύξει και να εξελίξει την ψηφιακή διακυβέρνηση και να απλοποιήσει πολλές υπηρεσίες μέσω διαδικτύου. Αιτήσεις, εξουσιοδοτήσεις, συντάξεις, επιδόματα και τόσες άλλες υπηρεσίες απλοποιήθηκαν. Ο χρόνος που απαιτείται πλέον είναι ελάχιστος.
Στο χώρο της εκπαίδευσης ήρθε η διαδικτυακή μάθηση. Όλοι γνωρίζουμε πως δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη διά ζώσης εκπαίδευση. Έρευνες έχουν δείξει πως τα αποτελέσματα της ψηφιακής εκπαίδευσης είναι ισχυρότερα όταν η τεχνολογία συμπληρώνει την πρόσωπο με πρόσωπο διδασκαλία, όχι όμως να την αντικαθιστά πλήρως. Όταν η πανδημία θα περάσει η διαδικτυακή μάθηση θα συμπληρώνει τη διά ζώσης εκπαίδευση και θα βοηθά αποτελεσματικά μαθητές που για σοβαρούς λόγους θα απουσιάσουν από το σχολείο.
