Οι καλλιτεχνικές σπουδές στην Ελλάδα διαχρονικά αφέθηκαν στην τύχη τους. Εξαίρεση αποτελεί η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, που λειτουργεί ως πολυτεχνική σχολή, και εσχάτως τα τέσσερα θεατρολογικά τμήματα των πανεπιστημίων μας, τα μουσικά τμήματα των ΑΕΙ και κάποια άλλα που λειτουργούν στο πλαίσιο των Ανωτάτων Τεχνολογικών Ιδρυμάτων.
Του Πάνου Σκουρολιάκου*
Δυστυχώς δεν έχει προχωρήσει το θέμα της διαβάθμισης των πτυχίων των αναγνωρισμένων από το κράτος σχολών θεάτρου, των ωδείων, των σχολών χορού κ.λπ.
Οι σπουδάστριες/ές αυτών των σχολών βιώνουν μαζί με όλον τον ελληνικό λαό τα ιδιαίτερα προβλήματα του χώρου του πολιτισμού και των ανθρώπων του. Έτσι, σε μια ελπιδοφόρα συμπαράταξη, οι σπουδάστριες/ές της ΚΣΟΤ (Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης) και των σχολών του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, του Εθνικού Θεάτρου και του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας προχώρησαν στην εκπόνηση ενός κειμένου όπου παρουσιάζεται η σημερινή τραγική κατάσταση των σπουδών τους.
Ένα από τα πρώτα μεγάλα προβλήματα είναι και η υποχρέωση της διεξαγωγής μαθημάτων μέσω υπολογιστή. Όμως εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με θεωρητικά μαθήματα. Επισημαίνουν στο κείμενο πως, παρά τις προσπάθειες των διδασκόντων για τη λειτουργικότητα των πρακτικών μαθημάτων, «οποιαδήποτε απόπειρα αναπροσαρμογής τους δεν δύναται να τελεσφορήσει μέσα στο δεδομένο πλαίσιο, καθώς τα μαθήματα αυτά βασίζονται στη βιωματική εμπειρία και απαιτούν τη φυσική παρουσία σωμάτων σε έναν κοινό χώρο». Επισημαίνουν λοιπόν το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκονται γενικά και όλοι οι επαγγελματίες του θεάτρου. Ή θα τελούν υπό καθεστώς κλειστών θεάτρων, ή θα ψευτοξεγελιούνται με παραστάσεις live streaming. Όμως, αλίμονο, το θέατρο, η συναυλία, το ζωντανό καλλιτεχνικό γεγονός δεν υποκαθίσταται από τις δυνατότητες που μας δίνουν τα ηλεκτρονικά μέσα για επικοινωνία. Εδώ χρειάζεται η ζωντανή παρουσία σωμάτων και αισθήσεων σε έναν κοινό χώρο, όπου η δυναμική του καλλιτέχνη από σκηνής συναντάται με τον δέκτη – κοινό απέναντί του.
Τα μαθήματα μιας σχολής παραστατικών τεχνών έχουν ανάγκη και τις ανάλογες αίθουσες. Με ακουστική, φωτισμό, εξοπλισμό κ.λπ. Αναφέρουν οι σπουδαστές/τριες των παραστατικών τεχνών πως είναι αναγκασμένοι/ες να κάνουν μαθήματα σε κουζίνες, υπνοδωμάτια και σαλόνια, παρέα με οικείους που διαμένουν στο ίδιο σπίτι! Αν λοιπόν αυτά τα βασικά μαθήματα δεν μπορούν να γίνουν παρά μόνο με ζωντανή παρουσία, τότε δεν μπορούμε να μιλάμε για σπουδαστικό έτος. Για την ακρίβεια, μπορούμε να μιλάμε για χαμένο σπουδαστικό έτος.
Αναφέρεται ακόμα σ’ αυτό το συλλογικό κείμενο ότι ο καιρός περνά χωρίς να υπάρχει καμία ενημέρωση από το υπουργείο Πολιτισμού, στο οποίο υπάγονται αυτές οι σχολές, για το αν αυτά τα διαδικτυακά μαθήματα αποτελούν διδακτέα ύλη ή απλώς «επαφή» με το αντικείμενο. Ακόμα, αν τα μαθήματα αναπληρωθούν, σε ποιο χρόνο θα γίνει αυτό και επιτέλους πότε θα επιστρέψουν στις αίθουσες. Σημειώνουν μάλιστα ότι η εμπειρία τους από το προηγούμενο lockdown είναι ένα μεγάλο έλλειμμα στο περσινό σπουδαστικό έτος.
Καταγγέλλουν ακόμα πως «διανύουμε μια περίοδο κατά την οποία η κρατική μέριμνα είναι προκλητικά δυσανάλογη των κοινωνικών αναγκών» και ξεκαθαρίζουν πως αρνούνται να είναι οι «καλλιτέχνες του zoom».
Ζητούν την επαναλειτουργία των σχολών τους, την εξασφάλιση από το υπουργείο κατάλληλων μέσων (μάσκες κ.λπ.), την αναπλήρωση των ωρών που χάθηκαν, τον σχεδιασμό τελικά των σπουδών τους με βάση τις ανάγκες και το ύψος των απαιτήσεων κάποιας σοβαρής μόρφωσης γύρω από τις παραστατικές τέχνες.
Αυτή η κατάθεση ψυχής των σπουδαστριών/ών παραστατικών τεχνών δεν είναι μια οποιαδήποτε διαμαρτυρία. Εκπέμπεται από πολίτες με εντελώς ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Οι νέοι άνθρωποι που αποφασίζουν να ακολουθήσουν την εσωτερική φωνή που τους καλεί στο πεδίο της τέχνης είναι «σκληροί παίκτες». Δεν το βάζουν εύκολα κάτω. Αυτοί οι νέοι άνθρωποι είναι αγωνιστές αποφασισμένοι. Όχι μόνο για μια κάποια «επαγγελματική αποκατάσταση», αλλά έτοιμοι είναι να παλέψουν για τα όνειρά τους.
* Ο Πάνος Σκουρολιάκος είναι βουλευτής Ανατολικής Αττικής και αναπληρωτής τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία
