Τα υποβρύχια που «έγερναν» μας κάνουν περήφανους μεσούσης της Ελληνοτουρκικής κρίσης

Χαίρομαι γιατί όλοι καμαρώνουν για τα υποβρύχια τύπου 214 και τις επιχειρησιακές τους ικανότητες» τονίζει στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ο οποίος είχε επιμείνει ως υπουργός Άμυνας για την απόκτηση των «αόρατων» υποβρυχίων.  Όπως προσθέτει, κάποιοι καλλιεργούσαν για λόγους μικροκομματικούς τον μύθο των «υποβρυχίων που γέρνουν», όμως τώρα, μετά την πολύμηνη ελληνοτουρκική κρίση, έγινε ευρέως αντιληπτό πως «όταν η πολιτεία σε τιμά και σου αναθέτει να χειριστείς τέτοιας φύσης θέματα, το κριτήριο των αποφάσεών σου πρέπει να είναι μόνο το εθνικό συμφέρον». Με αφορμή την εκλογή Μπάιντεν στην προεδρία των ΗΠΑ, εξάλλου, προτρέπει Αθήνα και Λευκωσία να έχουν σαφές στρατηγικό πλαίσιο ώστε «να είναι έτοιμες να διαχειριστούν αποτελεσματικά τις αμερικανικές πρωτοβουλίες που περιμένουμε να αναληφθούν».

Ερ. Τα υποβρύχια 214, τα αποκαλούμενα «υποβρύχια που έγερναν», έγιναν τώρα οι «ήρωες» της ελληνοτουρκικής κρίσης, τα πιο άρτια συστήματα του ΠΝ, και οι Τούρκοι ακόμη τα… ψάχνουν. Αισθάνεστε δικαιωμένος που είχατε επιμείνει για τη συνέχιση του προγράμματος ναυπήγησής τους;

Απ. Χαίρομαι γιατί έγινε ευρύτερα αντιληπτό αυτό που ήξεραν και αναγνώριζαν το Πολεμικό Ναυτικό και όσοι έχουν γνώση των στρατιωτικών συσχετισμών και γενικότερα των αμυντικών θεμάτων. Όταν η πολιτεία σε τιμά και σου αναθέτει να χειριστείς τέτοιας φύσης θέματα, το κριτήριο των αποφάσεών σου πρέπει να είναι μόνο το εθνικό συμφέρον. Όχι ο συγκυριακός, επιπόλαιος και φτηνός κομματικός λόγος.

Τι κατάσταση βρήκατε όταν αναλάβατε το ΥΠΕΘΑ σε σχέση με τα υποβρύχια;

Ανέλαβα τα καθήκοντα του υπουργού Εθνικής Άμυνας το φθινόπωρο του 2009 και βρήκα, μεταξύ άλλων, να έχουν καταβληθεί από το ελληνικό Δημόσιο 2 δισ. ευρώ για τέσσερα νέα υποβρύχια τύπου 214 και για τον εκσυγχρονισμό τριών παλαιών υποβρυχίων τύπου 209. Οι αρχικές συμβάσεις είχαν συνδεθεί με ποινικά ελεγχόμενες συμπεριφορές, αλλά ίσχυαν και εφαρμόζονταν. Τα χρήματα αυτά είχαν καταβληθεί από όλες τις κυβερνήσεις της προηγούμενης δεκαετίας χωρίς η Ελληνική Δημοκρατία να έχει παραλάβει ως αντίκρισμα τίποτα απολύτως. Ούτε ένα νέο, ούτε ένα εκσυγχρονισμένο υποβρύχιο. Το πρωτότυπο υποβρύχιο 214 που είχε κατασκευασθεί στο Κίελο ήταν εκεί, είχε πληρωθεί αλλά δεν είχε παραληφθεί και το συνόδευε ο σκόπιμα κατασκευασμένος μύθος ότι «γέρνει».

Στον Σκαραμαγκά βρισκόντουσαν τα άλλα τρία νέα υποβρύχια 214 και απέμενε μεικτό ποσοστό εργασιών για την ολοκλήρωσή τους. Εκεί βρισκόταν και το ένα εκσυγχρονισμένο υποβρύχιο τύπου 209, ο «Ωκεανός», για το οποίο είχαν δαπανηθεί σχεδόν όσα χρήματα απαιτούνται για ένα νέο υποβρύχιο τύπου 214. Ταυτοχρόνως η γερμανική εταιρεία HDW, μέλος πλέον του μεγάλου ομίλου Thyssen που είχε την ιδιοκτησία των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά και ήταν με τη νομική μορφή της ΕΝΑΕ ο κατασκευαστής και με τη νομική μορφή της HDW ο κύριος υποκατασκευαστής και κάτοχος της τεχνογνωσίας των υποβρυχίων, είχε καταγγείλει τις συμβάσεις, είχε προσφύγει στη διεθνή διαιτησία κατά του Ελληνικού Δημοσίου και δήλωνε επισήμως ότι θα οδηγήσει τον Σκαραμαγκά (ΕΝΑΕ) σε πτώχευση. Το Δημόσιο κινδύνευε να χάσει τα 2 δισ. ευρώ που είχε καταβάλει χωρίς να του έχει περιέλθει η ιδιοκτησία των υποβρυχίων και να καταδικασθεί από το διεθνές διαιτητικό δικαστήριο σε καταβολή αποζημίωσης.

Πώς ενεργήσατε εσείς;

Ενήργησα όπως ήθελε το Πολεμικό Ναυτικό και όπως επέβαλε το δημόσιο συμφέρον. Θέσαμε με απόλυτη διαφάνεια όλα τα θέματα ενώπιον της Βουλής και ψηφίστηκε νόμος που ευτυχώς έγινε σεβαστός από όλες τις επόμενες κυβερνήσεις και ισχύει έως σήμερα. Το ΓΕΝ και ιδίως το ίδιο το κλιμάκιο ελλήνων αξιωματικών που ήταν στο Κίελο κατέρριψε τον γελοίο μύθο περί «υποβρυχίων που γέρνουν» ενώπιον της αρμόδιας κοινοβουλευτικής επιτροπής. Το Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο επέμενε στην ανάγκη για έξι συνολικά νέα υποβρύχια τύπου 214. Ηταν από τότε άλλωστε γνωστό ότι και η Τουρκία έσπευδε να αποκτήσει υποβρύχια τύπου 214.

Ο ναυτικός χώρος του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου που είναι αμυντικά κρίσιμος για την Ελλάδα χρειάζεται, για να καλύπτεται πλήρως, οκτώ ενεργά υποβρύχια. Αποκτήσαμε την ιδιοκτησία των τεσσάρων υποβρυχίων τύπου 214, διακόψαμε τον ασύμφορο εκσυγχρονισμό των παλιών υποβρυχίων και τον αντικαταστήσαμε με την παραγγελία δυο ακόμη νέων υποβρυχίων που πάντα θέλει και χρειάζεται το ΠΝ.  Επιπλέον το ΠΝ χρειάζεται να λειτουργούν τα μεγάλα ελληνικά ναυπηγεία, ο Σκαραμαγκάς και η Ελευσίνα. Το επόμενο βήμα μας, σύμφωνα με τον σχεδιασμό του 2010, ήταν ο εκσυγχρονισμός των υπαρχουσών φρεγατών μας που θα είχε συντελεσθεί αν δεν είχε μεσολαβήσει η εμπλοκή ως προς το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ναυπηγείων.  Τώρα, μετά την πολύμηνη πολιτική και στρατιωτική ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο και την αντιπαράταξη των στόλων Ελλάδας και Τουρκίας λόγω των τουρκικών προκλήσεων, ελπίζω ότι έχουν όλοι αντιληφθεί πόσο ορθός και επιβεβλημένος ήταν ο σχεδιασμός μας. Χαίρομαι γιατί όλοι καμαρώνουν για τα υποβρύχια τύπου 214 και τις επιχειρησιακές τους ικανότητες. Η τιμή ανήκει στα πληρώματά τους και στο Πολεμικό Ναυτικό.

Τελικά τι είχε συμβεί με το πρωτότυπο, το «Παπανικολής»;

Στις πρώτες δοκιμές στη Βόρεια Θάλασσα και τη Βαλτική είχε εμφανίσει κλίση υπό πολύ άσχημες καιρικές συνθήκες. Εγιναν οι αναγκαίες τεχνικές προσαρμογές και στην επόμενη δοκιμή σε εκείνες τις θάλασσες, υπό δύσκολες συνθήκες, δεν παρουσιάστηκε πρόβλημα. Αυτό το πιστοποίησε από τότε η υπηρεσία ποιοτικού ελέγχου του γερμανικού ΠΝ, κυρίως όμως η ομάδα των ελλήνων αξιωματικών που παρακολουθούσε τη ναυπήγηση. Παρ’ όλα αυτά, ενώ το Ελληνικό Δημόσιο συνέχιζε να πληρώνει τη γερμανική πλευρά, κάποιοι καλλιεργούσαν για λόγους μικροκομματικούς τον μύθο των «υποβρυχίων που γέρνουν».

Πρέπει να πιέσουμε για να μην παραδοθούν στην Τουρκία τα 6 υποβρύχια 214 που έχει παραγγείλει – και ήδη ναυπηγούνται – από τη Γερμανία;

Πολλές χώρες – μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, ιδίως οι ΗΠΑ, προμηθεύουν με κρίσιμα  οπλικά συστήματα την Τουρκία. Ενόχληση προκύπτει όταν η Τουρκία προμηθεύεται και ρωσικά οπλικά συστήματα όπως οι S-400. Οι κυρώσεις και πριν από αυτές η απειλή επιβολής τους, έχουν προφανώς τη σημασία τους. Το στρατηγικό όμως ζήτημα είναι ποια Τουρκία πρέπει να θέλουμε εμείς ως Ελλάδα και ποια Τουρκία θέλει η Δύση, υπό τις βασικές πολιτικές της εκφράσεις, δηλαδή ΗΠΑ – ΕΕ – ΗΒ – ΝΑΤΟ. Προφανώς προτιμούμε μια Τουρκία που σέβεται την ιδιότητά της ως μέλος της Συμμαχίας και έχει σοβαρή σχέση με την ΕΕ. Μια Τουρκία που προβάλλει έστω τον «εξαιρετισμό» της, αλλά δεν αποκόπτεται από τη Δύση. Δεν θα θέλαμε μια Τουρκία σε ρήξη με τη Δύση που σχηματίζει ένα δίδυμο «ελεγχόμενης σύγκρουσης / στρατηγικής συνεργασίας» με τη  Ρωσία, όπως φάνηκε ως τώρα στη Συρία, τη Λιβύη και το Ναγκόρνο Καραμπάχ.

H εκλογή Μπάιντεν μπορεί να επηρεάσει τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό;

Το ελπίζω. Χωρίς να μειώνεται ο ρεαλισμός μου. Ο πρόεδρος Μπάιντεν γνωρίζει καλά τα δεδομένα της περιοχής. Έχει ασχοληθεί και με το Κυπριακό και με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις ως αντιπρόεδρος και επί χρόνια ως γερουσιαστής. Το ζήτημα είναι η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία, η ελληνοκυπριακή πλευρά, να έχουν σαφές στρατηγικό πλαίσιο και να είναι έτοιμες να διαχειριστούν αποτελεσματικά τις αμερικανικές πρωτοβουλίες που περιμένουμε να αναληφθούν. Αυτές θα εκκινούν από την πίεση προς την Τουρκία για την αποφυγή προκλήσεων και από την πίεση προς την Ελλάδα και την ελληνοκυπριακή πλευρά για συμμετοχή σε  διάλογο για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό αντίστοιχα.